Pojam sekundarna traumatizacija obuhvata različite psihopatološke simptome koji se javljaju kod osoba koje žive uz pojedinca koji je doživio traumu i boluje od posttraumatskog stresnog poremećaja (PTSP).
Tek u posljednjih nekoliko godina tema traume i sekundarne traumatizacije zaokuplja stručnu javnost. Malo je podataka koji nam ukazuju koji su to rizici i posljedice po mentalno zdravlje kada pričamo o sekundarnoj traumi. Porast broja korisnika usluga stručnjaka iz oblasti zaštite mentalnog zdravlja otvara nam pitanje da li neriješena traumatska iskustva ostavljaju posljedice i na buduće generacije i da li gorke plodove istih osjećamo i nakon skoro 30 godina od završetka ratnih dešavanja.
Nerazriješeni ratni PTSP negativno utiče kako na funkcionisanje pojedinca, nosioca simptoma, tako i na cjelokupno funkcionisanje sistema u kojem on obitava. Naročito evidentne posljedice su na planu porodičnog funkcionisanja.
Djeca ratnih veterana oboljelih od PTSP-a imaju približno dva puta veći rizik za razvoj psihopatoloških simptoma u odnosu na djecu veterana bez PTSP-a te mogu iskazivati probleme u jednom ili više područja funkcionisanja uključujući simptome somatizacije, depresije, anksioznosti, hiperaktivnosti, slabe socijalizacije, delinkventnog ponašanja, agresije, školskog neuspjeha i PTSP-a. Naročitu značajnu ulogu u etiologiji nastanka različitih problema mentalnog i emocionalnog funkcionisanja mladih imaju porodična disfunkcija i neadekvatni roditeljski stilovi. Nerazriješene trauma roditelja stvaraju veću podlogu za prenos sličnih maladaptivnih načina suočavanja sa stresom i kod njihove djece.
Udruženje građana „Psiholuminis” već tri godine unazad okuplja tim stručnjaka koji se na jedan jedinstven i sistematičan način bavi pitanjima traume i transgeneracijskim prenosom iste. Tim povodom oglasila se i Maja Zorić, predsjednica Udruženja i koordinatorka projekta koja je najavila novu etapu obuke stručnjaka u primjeni jedinstvene metodologije u radu sa sekundarno traumatizovanim mladim osobama koja je uspješno realizovana u mjesecu septembru.
Po njenim riječima, stručnjaci uveliko rade na ovom polju te povodom toga organizovana petodnevna obuka na Vlašiću od 18. do 22. septembra. Obuka je namijenjena stručnjacima pomažućih djelatnosti a aktivnosti su planirane u sklopu projekta „Prevencija sekundarne traume kroz osnaživanje – PRESTO”. Učesnici kampa imali su priliku da nauče koji su to mehanizmi nastanka traume sekundarne traume, kako prebroditi gubitke, šta su resursi prevazilaženja nepovoljnih životnih iskustava. Ono što ovu obuku čini jedinstvenom jeste što su učesnici imali priliku pored profesionalnog usavršavanja, baviti se i poljem ličnog terapijskog rada.
Naredni korak u realizaciji aktivnosti jeste upućivanje Javnog poziva za mlade i njihova selekcija te uključivanje u projektne aktivnosti.
Projekat „Prevencija sekundarne traume kroz osnaživanje – PRESTO” se realizuje u okviru projekta „Unapređenje društvene kohezije kroz saradnju u oblasti pružanja lokalnih usluga u Bosni i Hercegovini” kojeg finansira Fond za izgradnju mira Generalnog sekretara Ujedinjenih nacija (PBF), a provode Međunarodna organizacija za migracije (IOM) i Razvojni program Ujedinjenih nacija (UNDP) u ime Ujedinjenih nacija u Bosni i Hercegovini. Maja ZORIĆ