Spriječite referendum u Republici Srpskoj
Povodom kršenja odluke Ustavnog suda BiH kojom je proslava 9. januara označena kao antiustavna i antidržavna, Institut za istraživanje genocida, Kanada se 5. januara ove godine posebnim pismom obratio premijeru Kanade Justin Trudou u kome je zatraženo da Kanada upotrebi sva raspoloživa sredstva i autoritet u smislu poštovanja odluke Ustavnog suda BiH. 
U odgovoru Vlade Kanade od 15. februara ove godine potpisanog od ministra vanjskih poslova Stephene Dion stoji: -Vlada Kanade traži od svih nivoa vlasti u BiH sprovođenje odluke Ustavnog suda koji je utvrdio da Zakon o praznicima manjeg bh. entiteta nije u skladu sa Ustavom BiH i Međunarodnom konvencijom o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije. Molim vas budite sigurni da je Kanada čvrsto posvećena za mir i za očuvanje teritorijalnog integriteta i suvereniteta BiH u skladu sa međunarodnim pravom. Svjesni smo diskriminirajuće odluke manjeg bh. entiteta u vezi 9. januara uprkos odluci Ustavnog suda BiH koji je presudio proslavu 9. januara kao dana eniteta neustavnom. Još jednom čvrsto ponavljamo da su odluke Ustavnog suda BiH konačne i obavezujuće i tražilmo od svih nivoa vlasti u BiH obavezno sprovođenje odluke Ustavnog suda.
U međuvremenu udruženom akcijom pozicionog i opozicionog političkog establišmenta manjeg bh. entiteta u skladu s tekstom Memoranduma SANU-a II, raspisan je referendum o 9. januaru za 25.9.2016., čime se pokušava dobiti ono što velikosrpska politika nije dobila u agresiji i genocidu. To je bio razlog da istraživači nauke o genocidu, članovi Internacionalnog ekspertnog tima Instituta za istraživanje genocida, Kanada ponovo pišu premijeru Justin Trudeau i traže hitno djelovanje Kanade u smislu bezuslovnog poništavanja odluke o referendumu, zaštite države BiH i spriječavanja samovolje političke pozicije i opozicije manjeg bh. entiteta i daljnje urušavanje vladavine prava koje vodi u anarhiju.
Poštovani premijer Kanade Justin Trudeau,
Devetog januara 1992., suprotno tadašnjem važećem domaćem i međunarodnom pravu, donesena je nezakonita i nelegalna odluka da se protivno većinskoj volji stanovnika BiH više od polovine državne teritorije BiH prvi put u hiljadugodišnjoj historiji bosanskohercegovačke države proglasi sastavnim dijelom Republike Srbije, odnosno Savezne Republike Jugoslavije. Politički pozicioni i opozicioni establišment manjeg bosanskohercegovačkog entiteta insistira na obilježavanju 9. januara jer je to za njih ključni datum koji im ostavlja nadu da mogu realizirati velikosrpski projekat u narednim godinama. Tog dana 1992. godine oni su proglasili nelegalnu i samoproglašenu tzv. „Srpsku Republiku BiH” i nakon toga u ustavnom tekstu ove pravno nepostojeće tvorevine zacrtali da je ona sastavni dio velikosrpske države, odnosno tzv. krnje Jugoslavije koju su u to vrijeme činili Srbija i Crna Gora. Zato je za njih važno dokazivanje kontinuiteta postojanja od 9. januara 1992. godine na čemu već više od 24 godine uporno insistiraju. Po toj neosnovanoj i nimalo bezazlenoj konstrukciji, manji bh. entitet je nastao prije države BiH. Odnosno, po tom pravno, historijski i činjenično neosnovanom tumačenju, BiH je nastala tek u Dejtonu 1995. godine spajanjem „dvije države“, takozvane Republike Srpske i Federacije BiH. To je skandalozni, očigledni i nezabilježeni pokušaj prevare i falsificiranja historijskih činjenica o hiljadugodišnjoj tradiciji BiH. Svaki pokušaj uspostavljanja kontinuiteta manjeg bh. entiteta s nelegalnim, nepriznatim i samoproglašenim tvorevinama na državnoj teritoriji BiH je neprihvatljiv, pravno neosnovan i krajnje kontraproduktivan za politiku izgradnje mira. Međunarodni sud pravde je 2007. presudio da je Republika Srbija jedina država u Evropi koja je nakon Drugog svjetskog rata prekršila Konvenciju o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida.
Evropska komisija za demokraciju putem prava, poznatija kao Venecijanska komisija, na sjednici od 11. i 12. oktobra 2013. je usvojila mišljenje o usklađenosti izbora Dana manjeg bh. entiteta s antidiskriminatornim standardima Vijeća Evrope, odnosno Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i temeljnih sloboda, zaključujući da je proslava 9. januara kao dana tog entiteta diskriminatorski čin prema ostalim narodima u tom dijelu BiH. Odabir 9. januara kao dan tog entiteta je inspiriran antiustavnom i nelegalnim događajima značajnim samo za jedan narod, što je uvreda za druge narode i nije u skladu s osnovnim demokratskim vrijednostima i postulatima, te takva politika nije u skladu s vrijednostima kao što su dijalog, tolerancija, međusobno razumijevanje i jednakost, koji bi trebali biti osnova prilikom odabira entitetskog dana, smatra Venecijanska komisija. Bh. manji entitet, u skladu s tekstom Memoranduma SANU-a II, pokušava antidejtonskim, antiustavnim i nelegalnim referendumom, zakazanim za 25.9.2016., dobiti ono što velikosrpska politika nije dobila u agresiji i genocidu. Imajući u vidu da su suštinski elementi bh. državnosti, odlukom Ustavnog suda manjeg bh. entiteta brutalno napadnuti, imajući u vidu da je ministar vanjskih poslova Kanade, poštovani Stephane Dion pismeno odgovorio na naše pismo i precizirao poziciju Kanade u smislu poštovanja odluka Ustavnog suda BiH i zaštite teritorijalnog integriteta, nezavisnosti i poltičkog subjektiviteta države BiH, javno pozivamo da se Kanada hitno uključi u konkretno sprečavanje daljnje nesagledive eskalacije novonastale krize prouzrokovane unilateralnim, neodgovornim i opasnim postupcima političkog establišmenta političke pozicije i opozicije manjeg bh. entiteta. Podsjećamo vas, kao članicu Upravnog odbora Vijeća za implementaciju mira u BiH da Kanada ima važnu ulogu i obavezu u procesu očuvanja mirovnog procesa i zaštite države BiH. Zakazani nelegalni referendum u manjem bh. entitetu direktni je pokušaj rušenja kontinuiteta državnosti, teritorijalnog integriteta, nezavisnosti i političkog subjektiviteta BiH. Krajnje je neprihvatljivo, neutemeljeno i opasno kršiti kontinuitet države BiH, žrtve agresije i genocida.
Deveti januar je uvredljiv i za Kanadu jer predstavlja ozvaničenje politike koja je osmislila agresiju i genocid. Ta politika je, između ostalog, osmišljena i u neustavnim dokumentima za formiranje tzv. srpske države na teritoriji BiH upravo 9. januara. Do sada je projektantima i izvođačima ove politike u Haškom tribunalu i sudovima u BiH i Evropi, izrečeno preko hiljadu godina zatvorske kazne. Samo za genocid i druge zločine u Srebrenici do sada su osuđene desetine nalogodavaca i počinilaca na više od 550 godina zatvora. Podsječamo vas da su zagovornici nepravednog referenduma držali kao taoce kanadske vojnike u sklopu mirovnih operacije u BiH 1995. godine. Ako manjem bh. entitetu dozvolite da provede anticivilizacijski, nepravedni dehumanizirajući referendum i Kanada će snositi veliki dio odgovornosti za ugrožavanje mira i rušenje jedne države koja se više od 20 godina još bori za svoju slobodu, nezavisnost, teritorijalni integritet i poltički subjektivitet. Kao odgovoran politički lider kome je Kanada i kompletna bosanskohercegovačka zajednica u Kanadi na izborima dala ogromnu podršku sigurni smo da znate da je ovakav referendum uvertira u strahovitu neizvjesnost i destrukciju koja može ugroziti mir ne samo u BiH vež i u širem regionu, Evropi i svijetu.
Od Kanade mi istraživači genocida, dobronamjerni građani BiH i svi borci za istinu, pravdu ljudska prava i slobode i demokratiju očekuju hitno akciju u smislu djelovanja i podršeke prema nadležnim državnim organima BiH koji mogu poništiti odluku o nepravednom referendumu, te prema Viskom predstavniku u BiH koji upotrebom svojih ovlasti takođe može da poništi odluku o referendumu. Krajnje je vrijeme da Kanada u skladu sa svojim ovlaštenjima i sa svojom visokom reputacijom u svijetu zaštiti državu BiH i spriječi samovolju vlasti manjeg bh. entiteta i daljnje urušavanje vladavine prava koje vodi u anarhiju. Profesor Emir Ramić, direktor Instituta za istraživanje genocida, Kanada